کیفیت گزارشگری

و . جریان‌های نقدی .

 

این اطلاعات، همراه با سایر اطلاعات مندرج در یادداشتهای توضیحی، استفاده کنندگان صورت‌های مالی را در پیش‌بینی جریان‌های نقدی آتی واحد تجاری و خصوصاًًً در زمانبندی و اطمینان از توانایی آن در ایجاد وجه نقد کمک می‌کند. (استاندارد شماره ۱ حسابداری ایران)

 

صورت‌های مالی باید وضعیت مالی، عملکرد مالی و جریان‌های نقدی واحد تجاری را به نحو مطلوب ارائه کند. تقریباً در تمام شرایط، اعمال مناسب الزامات استانداردهای حسابداری همراه با افشای اطلاعات اضافی در صورت لزوم، منجر به ارائه صورت‌های مالی به نحو مطلوب می‌شود. (استاندارد شماره ۱ حسابداری ایران)

 

بر طبق APB شماره ۴ تأکید حسابداری مالی بر اطلاعات با اهداف عمومی، مبتنی بر این فرض است که تعداد قابل توجهی از استفاده کنندگان، نیاز به اطلاعات مشابه دارند. در اطلاعات با اهداف عمومی، برآورده ساختن نیازهای استفاده‌ کنندگان خاص مدنظر نیست. به بیان دیگر، سعی برآن است تا نیازهای اطلاعاتی بیشترین تعداد ممکن از استفاده کنندگان برآورده گردد. (تاری وردی^[۸]، ۱۳۸۶؛ ۵۲)

 

 

• آیا عملکرد یک شرکت را می‌توان در طی یک دوره زمانی به‌نحو مناسب مقایسه کرد؟

 

• چه تغییراتی، در صورت وجود، در خط‌مشی‌های حسابداری یا کاربرد خط‌مشی‌ها، استفاده از ‌برآوردها و قضاوت‌های مدیریت انجام شده است؟

 

• چگونه این تغییرات در مقایسه با رویه‌های گذشته منجر به بهبود شده‌اند (یعنی کدامیک از خصوصیات کیفی مدل بهتر تامین شده است)؟

 

• شما به چه موارد افشای مشخصی به منظور اثبات مناسب بودن ارائه اثر تغییرات در همه دوره های گزارش شده می‌توانید اشاره کنید؟

 

اهمیت کیفیت گزارشگری مالی در استانداردهای حسابرسی

 

بوشمن و همکاران (۲۰۰۱) بیان می­دارند گزارش­های مالی می ­تواند از سه طریق بازار سرمایه را متأثر گرداند.

 

اول، گزارش­های مالی بهتر کمک می­ کند سرمایه ­گذاری­های بد و خوب تشخیص داده شود که این موضوع ریسک برآورد و در نتیجه هزینه سرمایه را کاهش می­دهد.

 

دوم گزارش ­های مالی با کیفیت­تر، سرمایه ­گذاران را در تمیزدادن مدیران خوب و بد یاری رسانده و از این­رو موجب کاهش هزینه­ های نمایندگی و بالتبع هزینه سرمایه می­ شود.

 

طبق اطلاعات موجود، مدل جامعی فراتر از بیانیه مفهومی شماره ۲، برای ارزیابی کیفیت گزارشگری مالی طراحی نشده است.

 

۲-۳-۲-کیفیت صورت‌های مالی در مقایسه با کیفیت گزارشگری مالی

 

اگر چه پیشنهاد شماره ۸ کمیته بلو ریبون و استاندارد شماره ۶۱ مشخصاً به کیفیت گزارشگری مالی اشاره کرده‌اند ولی با تأکید بر اصول حسابداری شرکت، به طور ضمنی بر صورت‌های مالی تمرکز نموده‌اند. به‌هر حال، بحث جامع درخصوص کیفیت، در نهایت می‌باید فراتر از صورت‌های مالی باشد، زیرا شرکت‌ها اطلاعات مالی را با وسایل دیگر (نظیر مجلات مالی، گزارش‌های تحلیلگران و…) و روش های دیگر (نظیر سخنرانی، نمایش، مراکز اطلاع رسانی اینترنتی و…) نیز منتشر می‌کنند. اگر چه چارچوب پیشنهادی در این مقاله برای ارزیابی کیفیت صورت های مالی است ولی برای ارزیابی اطلاعات مالی به مفهوم کلی نیز کاربرد دارد. نکته دیگر این است که گزارشگری مالی فقط یک محصول نهایی نیست، بلکه فرایندی متشکل از چندین جزء است. ‌بر اساس چارچوب پیشنهادی، کیفیت گزارشگری مالی نهایتاًًً بستگی به کیفیت هر بخش از فرایند گزارشگری مالی دارد.

 

۲-۳-۳- رویکردهای مختلف برای ارزیابی کیفیت گزارشگری مالی

 

افزون بر پیشنهاد شماره ۸ و متن اصلاح شده استاندارد شماره ۶۱، رویکردهای متفاوت دیگری به کیفیت اصول حسابداری و گزارشگری مالی وجود دارد. این رویکردها را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد: ۱) رویکرد نیازهای استفاده‌کننده و ۲) رویکرد حمایت از سرمایه‌گذار/ سهامدار. رویکرد نیازهای استفاده‌کننده تمرکز بر مسائل مرتبط با ارزشیابی دارد. رویکرد حمایت از سرمایه‌گذار/ سهامدار بر مسائل مرتبط با نحوه اداره شرکت و مباشرت تأکید دارد.

 

الف) رویکرد نیازهای استفاده‌ کنندگان^[۵۹]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ردیف	نویسنده	سال	موضوع		نتیجه
۱	وکیلی فرد و همکاران	۱۳۹۱	بررسی اثر سهام‌داران عمده بر ارزش شرکت برخوردار از فرصت های سرمایه گذاری از دیدگاه رفتار فرصت طلبانه مدیران		اهمیت و نقش سهام‌داران عمده، به عنوان یک عامل بازدارنده یا محرک مدیران در بروز رفتارهای فرصت طلبانه از ناحیه آن ها می‌باشد و در این شرکت هامدیریت سود اتفاق می افتد.
۲	معین الدین و همکاران	۱۳۹۱	بررسی تأثیر مالکیت سهامدار عمده بر کیفیت گزارشگری مالی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران		وجود سهام‌داران عمده هزینه نمایندگی را کاهش داده، زیرا با این وجود مدیران تمایل بیشتری به گام برداشتن در راستای منلفع سهام‌داران خوهند داشت و در نتیجه تقلب در گزارشگری کاهش می‌یابد.
۳	بهزادقربانی و همکاران	۱۳۹۱	کیفیت گزارشگری مالی و نوسان بازده غیر متعارف سهام		کیفیت گزارشگری مالی بر نوسان بازده غیر متعارف سهام تأثیری معکوس دارد.
۴	محمدرضا ‌نیک‌بخت	۱۳۹۱	بررسی تأثیر کیفیت گزارشگری مالی بر نقدشوندگی سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران		کیفیت گزارشگری مالی با کاهش نبود تقارن اطلاعاتی بین شرکت و سرمایه گذاران و همچنین بین خود سرمایه گذاران، شکاف قیمت پیشنهادی و قیمت درخواستی را کاهش داده و نقدشوندگی سهام را افزایش می‌دهد.
۵	صمدی لرگانی	۱۳۹۰	شفافیت گزارشگری مالی و گزارشگری مالیاتی		یک رابطه مثبت بین گزارشگری مالیاتی و شفافیت گزارشگری بوده، به طوری که در تهیه گزارشگری مالیاتی به ضمیمه گزارشگری مالی، شفافیت گزارشگری مالی تا حد زیادی تامین خواهد شد.
یک رابطه مثبت بین گزارشگری مالیاتی و شفافیت گزارشگری بوده، به طوری که در تهیه گزارشگری مالیاتی به ضمیمه گزارشگری مالی، شفافیت گزارشگری مالی تا حد زیادی تامین خواهد شد.

در ۳۴ کشور مورد مطالعه دریافتند که هزینه سرمایه سه معیار کیفیت گزارشگری مالی(عدم هموارسازی سود، اجتناب از زیان و محافظه کاری سود) رابطه معناداری دارد و این رابطه، الزاماًً مستقیم نمی باشد.

۲-۳-۲ تحقیقات داخلی انجام شده درباره سهام‌داران عمده و نهادی و کیفیت گزارشگری مالی :

 

وکیلی فرد و همکاران (۱۳۹۱) در تحقیق خود به اهمیت و نقش سهام‌داران عمده، به عنوان یک عامل بازدارنده یا محرک مدیران در بروز رفتارهای فرصت طلبانه از ناحیه آن ها مؤثر خواهد بود. همچنین در شرکتهایی که دارای سهام‌داران عمده هستند مدیریت سود اتفاق می ­افتد و نتایج به دست آمده، نشان دهنده بازدارندگی سهام‌داران عمده (نقش بازدارندگی در مقابل افزایش ارزش شرکت به دلیل اهمیت دادن به منافع شخصی) و تأکید بر مدیریت سود است. درتحقیق معین الدین و همکاران (۱۳۹۱) وجود سهام‌داران عمده هزینه نمایندگی را کاهش می‌دهد، چرا که با این وجود مدیران تمایل بیشتری به گام برداشتن در راستای منافع سهام‌داران خواهد داشت و به تبع آن، تقلب در گزارشگری مالی به واسطه دستکاری سود حسابداری و به نحو چشم گیری کاهش خواهد یافت. و موثرترین روش برای کسب اطمینان از مدیریت مناسب یک شرکت در بازارهای نوظهور، می‌تواند تمرکز مالکیت باشد زیرا سهام‌داران عمده، در خصوص اداره شرکت با مدیران مذاکره می نمایند و بر مدیریت شرکت با دقت نظارت می‌کنند.

 

 

اطلاعات مالی به میزانی که یک یا چند نوع از نیازهای استفاده کنندگان به شرح فوق را تأمین کند، مربوط تصور می­ شود. کیفیت این اطلاعات سپس ‌بر اساس سایر ویژگی های کیفی، مشابه مدل هیئت، یعنی اتکاپذیری و مقایسه پذیری، مورد قضاوت قرار می‌گیرد.

 

رویکرد استمرار سود نیز به ویژه مبتنی بر دیدگاه سرمایه گذاران است. اطلاعات مالی که به سرمایه گذاران در ۱) تشخیص سود اصلی از سود غیراصلی و ۲) تفکیک اقلام مالی یا نتایج کسب و کارهای فرعی از فعالیت های اصلی کمک کند، مربوط تلقی می‌گردد.